De strenge klimaatdoelstellingen: "Te weinig middelen en te veel lasten."

Landbouw kan een belangrijke rol spelen bij het beperken van de gevolgen van klimaatverandering, maar heeft meer middelen en ondersteuning nodig, stellen experts en vertegenwoordigers van voedselproducenten. De klimaatdoelstellingen die momenteel voor boeren worden vastgesteld, worden in verschillende EU-landen nog steeds breed bekritiseerd omdat ze bijdragen aan stijgende kosten en een afname van het concurrentievermogen. Als onderdeel van het lopende proces van vereenvoudiging van de wetgeving stelt de Europese Commissie voor om een deel van de lasten te verlichten en over te stappen op een flexibelere uitvoering van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, maar dit betekent niet dat ambitieuze doelstellingen moeten worden opgegeven.

"Landbouw kan een krachtige kans bieden om klimaatverandering tegen te gaan. Dit is duidelijk te zien aan de manier waarop landbouw een bron van hernieuwbare energie kan zijn en koolstofdioxide kan absorberen. Dit is al zichtbaar in zowel gewassen als in de algemene strategie voor koolstofdioxide-absorptie via geschikte gewassen, en in de strategie voor biogasinstallaties, die helpen de energiekringloop te sluiten en de koolstofdioxide-uitstoot te verminderen", benadrukte Andrzej Gantner, vicevoorzitter van de Poolse Federatie van Voedselproducenten, in een interview met persbureau Newseria.

De uitgangspunten en doelstellingen van de Green Deal voor de agrovoedingsindustrie worden door boeren in veel EU-landen aangevochten en hebben de afgelopen twee jaar geleid tot een reeks protesten, niet alleen op straat in Europese hoofdsteden, maar ook in Brussel. Boeren wijzen erop dat klimaatbeleid weinig te maken heeft met hun werkelijke mogelijkheden en behoeften. Ze protesteerden vooral tegen de eisen voor het beperken van gewasbeschermingsmiddelen en het herstel van natuurgebieden. Tegelijkertijd benadrukken ze hun bereidheid om de maatschappij te ondersteunen in de strijd tegen klimaatverandering.

"Tegelijkertijd moeten de mechanismen voor deelname aan ecoprogramma's, regeneratieve landbouw of hernieuwbare energie worden ondersteund door te zorgen voor voldoende financiering voor investeringen. Zonder dit zal het erg moeilijk zijn om een significante doorbraak te claimen", aldus Andrzej Gantner. "We kunnen niet zomaar strenge eisen stellen aan de vermindering van [gewasbeschermingsmiddelen - red.], de CO2-uitstoot of de productie. We moeten nadenken over hoe we boeren kunnen ondersteunen om veerkrachtiger te worden tegen klimaatverandering, en tegelijkertijd al die innovaties ondersteunen die de milieu-impact van voedselproductie aanzienlijk verminderen. Aan de andere kant is het belangrijk om te onthouden dat iets wat voedselzekerheid heet, belangrijker is dan dit alles."

Volgens hem zou bij de klimaatdoelen voor boeren niet alleen rekening gehouden moeten worden met de kwesties rond het waarborgen van een stabiele voedselvoorziening op het continent, maar ook met de specifieke kenmerken van elk land.

"Klimaatdoelen moeten ook worden afgestemd op de specifieke behoeften van de afzonderlijke landen. De landbouw in Spanje verschilt van de landbouw in Polen, en weer anders dan in Italië. De voorgestelde oplossingen moeten worden afgestemd op het type landbouw en de sociale en geografische structuur van elk land", aldus de expert.

"Klimaatbeleid is een complexe kwestie, omdat het enerzijds de winstgevendheid van landbouwbedrijven duidelijk vermindert. De eisen zijn behoorlijk streng voor onze landbouwbedrijven, die zich grotendeels nog in een vroeg ontwikkelingsstadium bevinden. De eisen van de Europese Green Deal beperken de dynamiek van de inkomensgroei aanzienlijk", aldus prof. Bazyli Czyżewski van de afdeling Macro-economie en Voedseleconomie aan de Economische Universiteit van Poznań. "Laten we echter niet vergeten dat er ook een consumentenperspectief is. Op de lange termijn zijn deze veranderingen gunstig voor consumenten en voor de samenleving, omdat het vroeg of laat onvermijdelijk is om de kwestie van de landbouwemissies aan te pakken, die, met name in Midden- en Oost-Europese landen, zeer hoog zijn in vergelijking met de Europese Unie."

De deskundige wijst erop dat klimaatdoelen, wellicht in beperkte vorm en op de langere termijn, geleidelijk door de landbouw zullen worden geaccepteerd.

"We spreken met de eigenaren van de meest efficiënte landbouwbedrijven, en zij geven toe dat deze oplossingen ook op de lange termijn gunstig zijn, omdat ze de bodemkwaliteit verbeteren en zich vroeg of laat vertalen in een hogere productiviteit en betere opbrengsten. Maar op de korte termijn is het natuurlijk erg moeilijk om deze oorspronkelijk ontworpen oplossingen in de Green Deal te integreren", aldus professor Bazyli Czyżewski.

Vertegenwoordigers van de persdienst van de Europese Commissie benadrukken dat de deregulering, of liever gezegd de vereenvoudiging van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, die momenteel binnen de EU gaande is, niet betekent dat ambitieuze milieudoelstellingen worden opgegeven, maar juist een impuls geeft aan de versnelling ervan en een bredere publieke acceptatie. De GLB-middelen zijn grotendeels bedoeld om de transitie van de Europese landbouw naar meer duurzaamheid te ondersteunen. De strategische GLB-plannen gaan ervan uit dat bijna € 98 miljard (32% van de GLB-middelen) zal worden toegewezen aan de implementatie van oplossingen die het klimaat, water, bodem, lucht, biodiversiteit en dierenwelzijn ten goede komen binnen het huidige financiële kader.

Andrzej Gantner herinnert ons eraan dat de agrovoedingsindustrie een van de sectoren is die het meest "afhankelijk" is van het klimaat en het meest blootgesteld is aan de gevolgen van de veranderingen die daarin plaatsvinden.

"In de eerste plaats zijn ze afhankelijk van aanzienlijke instabiliteit in de weersomstandigheden, en met name in de watervoorziening", geeft de vicevoorzitter van de Poolse Voedsel- en Landbouwfederatie (PFPŻ) toe. "Water wordt een steeds ernstiger probleem. De toegang tot water, langdurige droogteperiodes en ook zeer hevige regenval die oogsten verwoest, zorgen ervoor dat het waterbeleid wordt weerspiegeld in Europese strategische concepten, zoals de Blue Deal."

De Blue Deal van de Europese Commissie beoogt de gehele EU-economie, inclusief landbouw en verwerking, beter bestand te maken tegen watertekorten. De expert benadrukt echter dat er een verdeling van middelen moet plaatsvinden tussen milieubeleid en het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Dit zal landbouwproductiesystemen in staat stellen water op te slaan, waterretentie te bevorderen en de bodemstructuur te transformeren om water vast te houden.

"Zonder dit is het moeilijk voor te stellen dat we de landbouwproductie en voedselzekerheid binnen de komende twee of drie decennia kunnen beheren. Dit is een enorme uitdaging – veel groter dan alleen de temperaturen of het aantal zonnige dagen", legt Andrzej Gantner uit.

Bron: